KEYSUN HAKKINDA
Cumhuriyetten sonra çakırhüyük adını alan Keysun yerleşim yeri Adıyaman’ın Besni ilçesine bağlı beldesidir.Bu beldeninde içinde bulunduğu Ovada keysun ovasıdır. Adıyaman'a 84 km uzaklıkta Besni'ye ise 30 km'dir. Belde halkı genellikle tarımla uğraşmaktadır.Keysun ovasında ağırlıklı olarak Pamuk ve mısır tarımı yapılmaktadır.Beldemizde Lise, İlköğretim okulu, sağlık ocağı,tarım kredi kooparatifi,okuma salonu,keysun sulama birliği, birkaç çırçır fabrikası bulunmaktadır..
Bucak merkezinin yerleştiği yerde yaklaşık 20m. Yükseklikte bir höyük vardır. Tarihi Keysun kalesi bu höyüğün üzerindeymiş. Tarihte etkin roller oynayan bu kalenin adı BEYSUN ve GEYSUN kelimelerinin değişimi sonucu oluşmuştur. Besni İlçesinin güneyindeki geniş bir ovanın ortasında bulunan Keysun kalesinin, ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Sık sık savaşlara sahne olan kale, çok defa yıkılmış ve tekrar yapılmıştır. Kalenin höyüğü ve su kaynakları meşhurdur.Keysun Kalesinin son yapı Evrelesi Ortaçağ'a tarihlenmektedir.. Ancak kaleye ait kalıntıları günümüzde görmek mümkün değildir..(Kaynak:Turgut H. Zeyrek Besni ( Adıyaman) yüzey araştırması-2006
Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Dergisi Mayıs 2007 Sayı 24)
Çakırhüyük ismi Keysun isminin sonradan cumhuriyet döneminde değiştirilen şeklidir. Ama tarih boyunca bu yer “Kişum”,“Kaysum”, ”Cesum”, “Kaeasun”, “Kesun”, “Keasun” olarak adlandırılmıştır . Süryani Mihael ve Mateos’da “Keysun” , “Kaysun” Grigor’un Urfalı Mateos’un zeylinde ise “Gison” olarak geçer ve “Güzel” manasında olduğu açıklanmaktadır. Keysun ismi tarihçiler tarafından genellikle Maraş-Göksun ile karıştırılmaktadır. Süryanice “Kayşum”, Arapça “Kaysum”, Rumca “Kaesoun”, veya “Kessounion”'dur. Burası Adıyaman ile Besni arasındadır.
Beldemizin zengin su kaynaklarına sahip olmasının yanında verimli ve tarıma elverişli alanlara da sahip olması, bölgemizin tarihi geçmişinin zengin olduğuna yönelik güçlü tahminler yapmamıza olanak veriyor. Günümüzde beldemiz tarihi ile ilgili özel bir çalışmanın bulunmaması ve çok kısıtlı kaynağın bulunmasından dolayı beldemiz tarihini net olarak ortaya koyamıyoruz. Ancak beldemiz doğu yamacındaki kilisenin varlığını ispatlayan eserler ve beldemiz kuzey yamacında dağın eteğindeki oyma evler ve odaların varlığı, beldemiz merkezindeki kale ve beldemizin çeşitli bölgelerinde bulunan höyükler beldemizin tarihi geçmişini aydınlatma yönünde önemli eserlerdir. Bu eserlerin birçoğu Kültür Bakanlığı tarafından sit alanı olarak belirlenmiş ve korumaya alınmıştır. Nitekim bu alanlar için yeterli araştırma halen yapılmamıştır. Beldemiz ve çevresinin tarihi ve kültürel zenginliği define avcıları tarafından yasadışı yollarla sürekli tahrip edilmektedir.
Beldemiz sınırları dâhilinde 4’ü ilköğretim okulu ve 1’i lise olmak üzere 5 okulumuz mevcuttur. Bu okullarımızdan Çakırhüyük İlköğretim okulu ve Çakırhüyük Lisesi beldemiz merkezinde, diğer üç ilköğretim okulumuz ise beldemiz merkezine 1-3-7 km mesafeler de olmak üzere sırasıyla Abımıstık İlköğretim Okulu, Levzin İlköğretim Okulu ve Boybeypınarı İlköğretim Okul’larıdır.
Beldemizin öğrenci kapasitesi en çok olan okulumuz Çakırhüyük İlköğretim okuludur. Öğrenci kapasitesi en az olan okulumuz ise Abımıstık İlköğretim okuludur.
Öğretmensiz okulumuz bulunmamaktadır. İlköğretim okullarını bitirenler genellikle beldemiz merkezindeki lisemize kayıt yaptırmaktadırlar. İlköğretimi bitiren öğrencilerimizin yaklaşık %70-%80’i ortaöğretime devam etmektedir. Beldemiz merkezindeki lisemize çevre köylerden de olmak üzere taşımalı eğitim yapılmaktadır.
